Her-denken, her-danken, her-inneren.

Allerheiligen. Allerzielen. We herdenken familieleden, geliefden en mensen die een bijzonder plek hebben in ons hart . We gaan naar de plaatsen waar ze begraven werden. We brengen hen bloemen, of een kaars en we spreken met hen. Luidop. In stilte. Door dit te doen zeggen we: “ik zie je. Ik ben je niet vergeten, je hoort er nog bij, je hebt nog een plaats in mijn hart”. Iemand zien is de basis voor het eren. Je kan iemand niet eren zonder hem of haar te zien. Niet enkel met de ogen, ook met het hart.

Drie woorden in het gesprek met de overledene zetten een bijzondere beweging in.
Eerst is er “alsjeblieft”. Het gaat hier om een vragende, smekende gerichtheid op de ander: alsjeblieft, kijk naar mij”. Kijk naar mij kan dan betekenen: zie hoe ik eraan toe ben, help me, ondersteun me. Laat mij alsjeblieft nemen van je wat ik nodig heb, en wil mij dat geven. Als een vragen vanop de plek van het kind, naar de ouder toe.
Het tweede woord is “dankjewel”: dankjewel voor wat ik van je mocht nemen. Dankjewel ook voor wat je misschien wel hebt willen geven, maar niet kon. Dankjewel vooral voor wat mij kracht heeft gegeven om mijn leven, met het lot dat erbij hoort, te leiden. In het bijzonder ook dankjewel voor wat de ouders ook (niet) gegeven hebben. Zij gaven ons het wel belangrijkste: het leven. Soms is deze dankjewel de moeilijkste. Want in het nemen van ons leven, nemen we ook onze ouders en de prijs die zij voor hun leven en hun lot hebben betaald. Zonder oordeel.
Het derde woord is “ja”. Het kan een uitroep zijn, een sprong. Het is een vreemd moment. Het heeft iets van keuze en tegelijkertijd, als je het doet, is het ook vanzelfsprekend: ik neem mijn leven helemaal en ik geef er een eigen vorm aan. In alle vrijheid. Ik zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder – zoals Ramses Shaffy het bezingt – voor de tijd die mij hier gegeven is. En dat mag, meer zelfs, het is de opdracht. En door dit te doen eer ik jou en het leven, waarin jij mij vooraf zijn gegaan.
Deze drie woorden geven vrede. Zowel aan de overledene, die gegaan is, als aan jou, die blijft.

Allerheiligen, Allerzielen scheppen als ritueel een veilige ruimte om deze drie oerwoorden te spreken, om vrede en rust in het leven van de doden en de levenden te brengen. Soms schieten de diepgang en kracht van deze herdenkingsrituelen te kort om dit “ja” uit te schreeuwen. Vaak spelen er immers elementen die we niet weten, we niet kunnen zien. Geheimen verhullen de achtergrond van de overledene. Vaak kan het “ja” niet krachtig genoeg worden uitgeschreeuwd, het leven niet volledig worden genomen, omdat we onbewust in dienst worden genomen door een van de familieleden die ons vooraf is gegaan en door de lotgevallen van het leven, uitgesloten en doodgezwegen werd. Voor deze mensen werd dus niet gerouwd.

Het onbewuste familiegeweten laat dit niet toe, omdat de familie als geheel hierdoor verzwakt. Het zal alles doen om de uitgesloten personen aanwezig te brengen en hiervoor zelfs mensen uit latere generaties gebruiken. Wie zulks overkomt lukt er niet in zijn eigen leven in vrijheid te leven, met een vreugdesprong en al ja-roepend in het leven, zijn leven, te springen.
In ons onbewuste zijn deze mensen steeds aanwezig. In opstellingen wordt een ruimte geschapen waarin deze verloren, verdwaalde leden worden teruggehaald, waar ze gezien en erkend worden (re-membering). Zo kunnen aan de juiste personen de oerwoorden gesproken worden en de innerlijke bewegingen naar rust, vrede en levenskracht, kunnen voor de levenden worden aangezet. Herdenken, herdanken en herinneren. We worden vrij door ons te verbinden van wat afgesneden, uitgesloten, doodgezwegen was.

Wie geïnteresseerd is in deze bijzondere vorm van werken:
We werken op zaterdagen, een hele dag. Er is koffie, thee en water voorzien. Voor ’s middags breng je zelf je boterhammen mee. Ook pantoffels. Onthaal om  09.00 u. We beginnen om 09.30 en werken tot ongeveer tot 17.00 in de De Speelhoeve, Vremdese steenweg 237, Boechout-Vremde.
In 2014 werken nog op 22 november. In 2015 op 10/1, 7/2, 14/3, 25/4, 21/6, 19/9, 17/10, 21/11. Allen zaterdagen.
De zomertweedaagse vindt plaats op 30-31 juli.
Meer informatie vind je op  http://www.huisvanverbinding.be/therapie/familieopstellingen-2015/.

Wil je komen kennismaken en de kracht van opstellingen ervaren als representant, of wil je zo een opstelling komen doen, stuur een mailtje.
Je bent van harte welkom.

Daar stonden ze dan in de opstelling: vier generaties vrouwen. Vier moeders en, tegelijkertijd,  vier dochters. De mannen waren er ook bij. Zij het in de marge. Het was vooral een vrouwenzaak. Moeders die er niet konden zijn. Dochters die dan het werk van moeder gingen doen. Op vele vlakken. En op hun beurt als moeder te horen kregen: “je was er niet voor mij. Ik heb het allemaal alleen moeten doen”.
En dit dan ook, zoals Erna, op een schitterende wijze deden en doen. Competent, intelligent met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Gewoon buitengewoon. Zelfstandig en onafhankelijk en als kind van mei ’68, met grote idealen. Voor een betere wereld. Erna is een tijd in loopbaanbegeleiding. Zij heeft jaren met enthousiasme gewerkt. Ze is niets uit de weg gegaan. Zij betekende veel voor de medewerkers, de organisatie en de regio.
Maar de laatste jaren scheelt er iets. Na de directeurswissel kan ze haar plaats niet goed meer vinden. In het geheel niet. Zeker in relatie met de nieuwe directeur niet. De leidende gedachten van de eens zo veerkrachtige organisatie, zijn ver te zoeken vandaag. Zij doet nog veel voor haar collega’s. Dat houdt haar wat overeind. Te veel eigenlijk. Zij trekt nog een aantal projecten. Zonder haar zouden ze immers…

Maar de energie is weg, de zin is weg, liefde is weg.

“Lieve dochter, zei haar moeder tot Erna, het is zo moeilijk om in deze familie een dochter te zijn”. Dat zei een moeder die ook een dochter was geweest. In de opstelling zagen we dat ook zij voor haar moeder – en voor haar vader – had gezorgd. En dit, ook nu in de opstelling, nog steeds deed. En er kwam ook veel woede naar boven, bij de dochters.  Tot de grootmoeder, moeder van moeder tussenkwam en zei: “Lieve Erna, dank dat je mijn werk overnam. Ik weet dat je het uit liefde deed. Maar lieve Erna, dat is mijn werk. Dat is niet aan jou. Want jij bent het kind, en zij is jouw moeder, en ik ben haar moeder. En als er aan jouw moeder moet gegeven worden, als zij iets nodig heeft, dan is dat aan mij om dat te doen. Een moeders geeft aan haar dochter en de dochters neemt  van haar moeder.” De woede verminderde.

Langzaam werd Erna kleiner. En langzaam, stapje na stapje, kon ze dichter bij moeder komen.  En toen ze dicht genoeg was kon ze zich omdraaien en op moeder leunen. En moeder leunde op grootmoeder en grootmoeder op haar moeder. Vier dochters die op hun moeder leunden. Eindelijk…  Voor Erna was het een vreemde ervaring om achterover te leunen. Zij kon zich moeilijk overgeven. Zij heeft nog veel tijd nodig.

Neem de beelden goed in je op, zei Jonas. En zo eindigde de opstelling.

Meestal krijgt degene die een opstelling vroeg, ook nog huiswerk mee. Het is Johan die dit geeft. Erna kreeg heel moeilijk huiswerk mee: niet meer het werk van iemand anders doen. Thuis voor de echtgenoot en de grote kinderen, op het werk voor de directeur, de collega’s van de eigen organisatie en de collega’s van het netwerk. Vele momenten dus om innerlijk te zeggen: “dit is niet aan mij”.

Opstellingen hebben tijd nodig. Een patroon van vier generaties moeders en dochters zit in elke cel van het lijf. En het zijn de beelden uit de opstelling die het patroon losweken. Het proces vindt dan zelf zijn weg. “Lieve Erna, neem de tijd die je nodig hebt”. En nog een beetje meer. Want geven is voor jou makkelijker dan nemen.

Zaterdag 24 maart werken we opnieuw. Als je erbij wil zijn, jezelf toelaat om verrast te worden door de beelden van het verbindende veld, stuur ons een mailtje.

Een eind in de vijftig is hij. Zijn vrouw is al een hele tijd overleden. Het alleen zijn valt hem zwaar. Hij waagde zich al aan enkele relaties. Maar op de een of ander manier  waren ze niet levensvatbaar. Hij ziet zijn dochter en kleinkind zielsgraag. Zij kunnen de leegte echter niet opvullen.

Integendeel. Hij is heel kwaad op zijn overleden echtgenote met wie hij bijna 30 jaar samen was. Woedend en wrokkig. Het vreet hem helemaal op.  En juist dit kan  hij zijn dochter niet zeggen.

Komt er nu een vrouw in zijn leven die alles anders maakt. En ook deze beloftevolle relatie, vol begeerte en verlangen, dreigt op niets uit te lopen. Dit zou te veel voor hem zijn. Gust is de wanhoop nabij. Zo heeft hij zich nog nooit gevoeld.

Na een drietal gesprekken met Johan besluit Gust om een opstelling te doen. Jonas begeleidt de opstelling. In de opstelling komt Gust tot een beweging naar zijn vader toe: hij buigt voor vader en dankt hem.  Zo komt hij ook tot een andere relatie met moeder. Zuiver en warm. Ook bij zijn overleden echtgenote gebeurt er wat: zij wordt zachter en milder. Bij Gust gebeurt heel veel: opmerkelijk is hoe zijn adem dieper en rustiger wordt. Van binnen wordt hij helemaal rustig. Iedereen in de groep kan het zien.

Na drie weken komt Gust terug op consultatie bij Johan. Hij bleek zeven jaar aan een longaandoening te lijden en hiervoor medicatie te nemen. Toen hij na zijn opstelling naar huis reed, kon hij vrij ademen. De medicatie was niet meer nodig. En de beloftevolle relatie, daar zit swung in. Gust krijgt het gelaat van een dertiger wanneer hij dit vertelt.

Drie weken later het laatste gesprek met Gust. Hij is met zijn vriendin op weekend geweest. Ze doen vele dingen samen nu. Ze kunnen babbelen, vrijen en houden allebei van wandelen. Reuze. Hij leunt minder op zijn dochter nu. Dat is voor haar wat vreemd. Dat gaat hij met haar opnemen. In overleg met zijn psychiater heeft hij zijn antidepressivum afgebouwd. Zijn slaapmedicatie is gehalveerd. Over  veertien dagen wil hij hier  ook vanaf zijn. Vanaf nu gaat hij het  op eigen kracht verder doen.

Wat niet gezegd is, vertellen we elkaar nog met onze ogen. Zo nemen we afscheid.

Eén zaterdag per maand werd er het afgelopen jaar vonden er familieopstellingen omtrent een een eigen thema plaats. Vol goede moet en vaak een beetje zenuwachtig brachten cliënten hun vraag in. Er werd gekeken, gehuild en bewogen.

Met de zomervakantie voor de deur liggen de familieopstellingen twee maanden stil. In het najaar zijn we weer terug, fris en klaar om te werken en te kijken naar wat het veld ons wil vertellen.

De data voor komend najaar zijn:

17 september
15 oktober
19 november
17 december

Inschrijven? Stuur ons een mailtje.

Jonas