“Het kan verkeren”.
De parafrase van Bredereo op de splijtende uitspraak van Herakleitos, de duistere:
“Je kan je hand niet tweemaal in dezelfde rivier steken”.

Ook Huis van Verbinding ontsnapt niet
aan de wentelingen van de brede levensstroom.
We blijven in ons atelier naar mensen luisteren
en samen werken om vrijer te worden van systemische (familie)patronen.
Onbewust werpen zij een grote schaduw over ons leven.
Daarom blijven we uiteraard ook opstellingen doen in De Speelhoeve.
Het is een van de weinige therapeutische vormen die,
in relatief korte tijd,
echte, diepgaande verandering mogelijk maakt,
en tot beweging naar het echte leven aanzet.

Voor volgend jaar willen wij de frequentie wel veranderen.
Gezien ik minder eigen cliënten heb dan vroeger toen ik mijn praktijk in Kontich had,
en ik haast geen loopbaanbegeleiding meer doe,
en collega’s van mijn leeftijd ook meer en meer stoppen met dit werk,
en dus ook niet meer verwijzen,
dienen er zich minder vragen naar opstellingen aan.
(Oef , wat een zin…).
Het voelt dan altijd als erg spijtig wanneer ik een dag moet annuleren
omdat er te weinig opstellingen zijn.

Soms laat ik de dag wel plaats vinden,
ook al zijn er maar twee opstellingen.
Cliënten gaan me immers naar het hart.
En dit is dan een prijs die ik graag betaal.
Maar ik moet ook het engagement van de “trouwe representanten” in rekening brengen.

Wij werken in 2024 in de Speelhoeve de zaterdagen 24/2, 20/4, 8/6, 5/10 en 30/11.

Stel dat we ineens weer veel vragen hebben,
– want zo gaat dat met opstellingen –
dan vragen we liever een zaterdag bij.
Ik kan dat twee tot drie weken vooraf wel inschatten,
en voegen we een dag toe.
Dus dierbare collega’s, verwijs gerust nog je cliënten/patiënten.

Verder houden we onze driedaagse zoals de vorige jaren
in de week na het Sfinksfestival:
in 2024 vindt deze plaats van  woensdag 31/7  tot en met vrijdag 2/8.
We werken expliciet omtrent mystiek.
We zoeken ook nog een geschikte plek om deze driedaagse
in de vorm van een retraite met overnachting te kunnen aanbieden.

Zaterdag 16 december kunnen we elkaar opnieuw begroeten.
Onze laatste dag opstellingen in 2023.
Met wetende liefde en zonder vrees stappen we weer in de familieverhalen
Van onbekende lotgenoten
en laten ons verrassen door de levenskracht en veerkracht
die mensen met zich meedragen.

Laat even weten of je erbij bent.

De eerste koude hangt in de lucht,
Dus een hartelijke wintergroet.
Ook namens Riet en Claeren,

Johan

Anselm Kiefer staat volop in de belangstelling. Terecht.
Als grote visioenen staan zijn werken symbool voor het geweten van de wereld en de verborgen betekenissen die grote gebeurtenissen tot leven hebben gebracht en in hun zog meesleuren. Anselm Kiefer wijst onvermoeibaar naar het destructieve in de mens en de geschiedenis die deze mens ermee schrijft – en geschreven heeft. Kiefer heeft een bijzondere voeling met collectieve verhalen. Zijn zonnebloemen zijn dan ook anders dan die van Vincent van Gogh. Ze zijn gewoon zwart. Zijn velden zijn nog grilliger en doodser dan die van zijn voorganger en ademen een en al vernietiging. Zo lijkt het toch – gelukkig vinden we hier en daar nog sprankeltje kleur.

Af en toe zien we engelen verschijnen in zijn werk. Zwarte engelen. De engelen van Anselm Kiefer zijn angstaanjagend en zwart. Hoe kunnen engelen immers nog wit en quasi goddelijk zijn na de Holocaust. In dit brandoffer heeft de mens immers ook – en vooral – zijn eigen engelen (en zijn velden en zonnebloemen) verbrand.

Deze weken wordt een nieuw hoofdstuk aan de Holocaustgeschiedenis toegevoegd.
Figuurlijk zien we in Palestina hoe de spiraal van geweld naar boven toe breder en krachtiger wordt, en naar onder toe, leidt naar een definitief eindpunt: het einde. De totale vernietiging. Moedige mensen durven het woord genocide in de mond nemen.
Letterlijk lezen we dat Israël fosfor gebruikt. Het brandoffer wordt aldus verdergezet. In een andere vorm, in een ander context, in een andere tijd, met hetzelfde vuur.

Ik hoop dat niemand het mij kwalijk neemt of van cynisme beschuldigt. Mocht Anselm Kiefer nog opnieuw Engelen uitbeelden, dan vraag ik mij af hoe die er uit gaan zien.
Zwart is immers zwart. Je kan het niet kwadrateren. Persoonlijk hou ik ervan om de gedichten van Paul Celan te lezen. Eentje op een avond. Mijn boek te sluiten en dan een tijdje stil te zijn. Welke gedichten zullen er geschreven worden na deze vernietigingsoorlog in Gaza?
Poëzie en Engelen …

Lang was ik mee met de gedachte dat de Duitsers de holocaust collectief niet konden verwerken. Leeftijdsgenoten herinneren zich wellicht nog het (meester)werk van Alexander en Margarete Mitscherlich: het onvermogen om te rouwen. Hierin wordt een poging ondernomen om de tragische dynamiek te verstaan van het collectieve onvermogen van de Duitse Natie om te rouwen om de deze afschuwelijke, monsterlijk intelligent aangestuurde uitroeiing van enkele volkeren.

Naast Jan Jacob Stam waren mijn belangrijkste leermeesters in het systemisch werk Duitsers. Daar ben ik blij om. In hen ontmoette ik immers mensen die deze gruwel en de eigen verantwoordelijkheid hierbij in de ogen konden kijken. En zo zelf konden verder leven; en leven, in plaats van destructie, konden doorgeven. Ik ben hen dankbaar en acht hen hoog.

Nu dit nieuwe hoofdstuk in Palestina geschreven wordt, groeit de vraag of de Israëlieten – de huidige bewoners van Israël, die al of niet luidop uitgesproken, van binnen in hun hart menen dat de oorspronkelijke bewoners van wat vroeger Palestina noemde, dit soort volk, moeten worden vernietigd, zelf de Holocaust wel hebben verwerkt.

Systemisch stellen we immers vast dat deze destructieve dynamiek pas kan stoppen wanneer de daders én de slachtoffers beiden deze extreme vernietiging in de ogen kunnen zien. Als zowel de daders als de slachtoffers deze onherstelbare waanzin onder ogen kunnen nemen en in de ogen kijken. Om te beginnen gewoon “kijken”. In stilte. Zonder veel woorden. Misschien kunnen daders van toen dan ophouden om nu slachtoffer te zijn; en de slachtoffers van toen ophouden nu daders te zijn.
Daarom doen we dit werk. Daarom doen we opstellingen. In the service of life.
Welk leven?

We kijken naar je uit zaterdag 18 november. We hebben nogal wat werk te doen: 5 opstellingen op het programma!
Onthaal om 09:00 u. Start opstellingen 09:30u. We werken tot +/- 1730. Lunch meebrengen en fris zijn. Wij zorgen voor de rest.
De Speelhoeve, Vremdesesteenweg 237, Boechout-Vremde
Laat even met een mailtje weten of je er  bij zal zijn.

Va bene
Riet en Johan.

Beste mensen en sympathisanten,
beste vrienden, beste collegae,
wie je ook moge zijn.
Gegroet.

De zomerdriedaagse “bestemming en levensenergie” was een bijzonder verbindend en diepinwerkend gebeuren.
Verbinding met elkaar, met wat ons vooraf is gegaan en met de richting waarin we uitgenodigd worden.
Met de familieopstellingen en het systemisch werk van Johan zijn we ondertussen wel vertrouwd.
De yoga van Claeren blijkt nog eens opnieuw bijzonder te zijn. Haar Yoga komt vanuit een diep doorleefde laag en sluit aan bij een heel lange oosterse traditie waarin energie en intelligentie voor levenskracht zorgen.
Volgend jaar zijn we terug van de partij.

Wie niet zolang wil wachten en alsnog deze ervaring wil meemaken, kan nog in Ericeira, Portugal  terecht  29/9 – 1/10.
Wie met chronische pijn en/of met chronische vermoeidheid kampt, vindt bij Claeren de juiste begeleider om het leven terug vitaal en energiek op te nemen.
Riet en ik blijven hier ons werk doen.

Door omstandigheden zien we ons genoodzaakt de opstellingen van zaterdag 16/9 in de Speelhoeve te annuleren. In oktober werken we in Portugal en we zijn in Vremde terug van de partij op 18 november. Op deze dag zijn er reeds 4 opstellingen gepland. Tenzij er voor 16 december veel aanvragen zijn, is de volgende opstellingendag een zaterdag in januari. De preciese datum is nog vast te leggen.
Laat even weten of je er in november bij bent. Mocht je op 16 december een opstelling willen doen, doen, laat het dan alvast nu al weten. December is een moeilijke maand voor opstellingen. Mochten er toch genoeg aanvragen zijn, dan behouden we de datum en gaan aan de slag.

Verder was het een inspirerende zomer.
Het mensenoude thema van de mystiek heeft mij weer helemaal in haar greep. In het bijzonder de twee publicaties van Marc De Kesel hebben een al tijdje mijn aandacht. Wat staat er zoal tussen “ik” en “mezelf”. Is het God? Is het de dood? Is het de Leegte? Is het “het Niets”? Wat met intentionaliteit, met affect, met het alom aanwezige begrip dystopie die zijn schaduw over onze tijd en levenskwaliteit werpt?
Vragen die, hoewel moeilijk te benoemen, steeds aanwezig zijn in mijn luisteren naar en spreken met mensen.
Vragen ook die aanzetten tot verder verwijlen bij thema’s als levensenergie en bestemming.
Vragen die oproepen tot nederigheid.  Mystici zijn nederig. Vreemd voor het “ik” en het “mezelf “ in deze tijd. En hier wordt het systemisch werk dan weer belangrijk om een gepaste buiging te kunnen maken…
Mogelijk een thema voor een nieuwe driedaagse.

Graag tot ziens in Portugal of gewoon in Vremde.
Riet en Johan

Wie je ook mag zijn, een hartelijke groet !

Beste mensen,

Juni is een vreemde maand.
De zin is al op de vakantie gericht. Er zijn ook nog de examens.
Ik zou beter moeten weten, maar …

Te weinig mensen die kunnen deelnemen nu zaterdag.
vandaar de annulatie.
We werken terug op zaterdag 16 september in de Speelhoeve.

Wie toch vlugger zijn systemische honger wil stillen:
voor de fijnproevers is er de driedaagse ” bestemming en levensenergie”
op 2,  3 en 4 augustus, ook in de Speelhoeve.
Deze driedaagsen worden stilaan een traditie begin augustus.

En voor wie er nog niet genoeg van krijgt
en ook wil genieten van het schone en het goede van Portugal :
23/9 workshop Family Constellations in Sandhi House Ericeira
29/9 -1/10 three days workshop “destiny and life energy”.
Systemic work and Yoga in Sandhi House at Ericeira.

Welkom,
welkom,
welkom.

Riet, Claeren en Johan

beste mensen,

Wat een zegen, deze lange dagen.
Dagen die de avond traag maken en vroeg beginnen.
En wat een schoon Vlaams woord hebben we voor deze ochtenden: het” krieken” van de dag.
Eens de eerste vogel gefloten heeft, volgt een heus concert.
Alsof de anderen erop gewacht hebben.
Dit is echt bij het eerste minimale teken van het begin van de dag,
Van licht.
Onze Columbiaanse collega Carola Castillo, psychologe en sjamane,
Vertelde dat het meest energieke moment van de dag te ervaren is,
negentig minuten voor de zon doorbreekt.
Het is me wat, dat driftig enthousiast fluiten van de vogels.
En een tijdje later laten ook de hanen zich horen…
Zo eindigt de nacht en wordt de dag aangekondigd.

Ik ben laat met mijn berichtje, mea culpa.
Zaterdag doen we twee opstellingen.
We werken weer tot ongeveer 1300 u.
Jammer, maar dan eten we ook niet samen.
We doen tevens wel een beweging.
Een beetje ter voorbereiding van de driedaagse begin augustus.

In deze driedaagse trachten we een stap verder te gaan dan louter de dimensie van de familie.
Die er wel steeds in besloten ligt.
Vorig jaar volgde ik , na vele jaren,
nog een eerste  tweedaagse bij Jan Jacob Stam,
Mijn leermeester en absolute top in het systemisch werk de dag van vandaag,
omtrent tweede- en derde orde interventies in opstellingen.
En in het voorjaar en tweede tweedaagse waarin hij,
na 25 jaar uiterst actief te zijn geweest in het systemisch werk,
De essenties van zijn bevindingen had samengebald en doorgegeven.
Het was een tweedaagse derde orde leren.
Vandaar ook het thema van de driedaagse dit jaar: “bestemming en levensenergie”.
Twee thema’s die zo immens belangrijk zijn voor onze tijden.
Ik zie zoveel zoekende, vermoeide en verdwaalde mensen,
Die zo hun uiterste best doen…
Om alles (nog) beter te begrijpen en te kunnen plaatsen
beveel ik graag de biografie van Bert Hellinger aan (uitgeverij het Noorderlicht).
In dit boek wordt de overgang geduid van de oude naar de nieuwe familieopstellingen,
Die hij ook “de bewegingen van de geest” is gaan noemen.

Jullie weten dat ik graag met mijn voeten op de aarde blijf,
En me behoed voor zweverig werk – je kan immers alles opstellen.
Zo heb ik me altijd wat argwanend opgesteld tegenover deze evolutie.
– En de invloed van zijn tweede vrouw heeft dit absoluut in de hand gewerkt.
Maar ik ben blij dat ik de stap ernaar toe nu gezet heb
en me blijkbaar vrij vlot in dit veld kan bewegen met een bijzondere meerwaarde.
Met beide voeten in de klei of het Kempische zand !
De yoga van Claeren blijft van een bijzonder niveau.
Zij richt zich meer en meer op de behandeling van chronische pijn, geestelijk en lichamelijk,
Met de door haar zelf ontwikkelde BODY-MIND RESET methode.
Een eclectische integratieve benadering van wat zij de laatste tien jaar (en de jaren ervoor) geleerd heeft.

Zo van harte welkom nu  zaterdag
En op de driedaagse.

Wil zo vriendelijk zijn de deze boodschap te verspreiden.

Hartelijk
Riet en Johan

Zonet de laptop even gehaald in het ateljee.
Wat mooi die vogels zo tegen de donkerte aan.
De dreiging in de wolken is nog zichtbaar.
Gelukkig is het helemaal niet koud.

Je merkt het,
Ik ben weer terug na het overlijden van vader.

Ondertussen deden we ook twee dagen opstellingen in Portugal.
Bijzonder om te werken met mensen met een heel andere collectieve geschiedenis.
Wonderlijk toch ook hoe de archetypen van Jung en de mythen waaruit hij ze destilleerde,
Zo diep in de mens gewortelde zijn
dat ze, mutatis mutandis,
Over heel de wereld dan weer dezelfde kernthema’s naar boven brengen:
Veel doden, veel geweld, veel strijd tussen mannen en vrouwen,
waarbij vooral de diep donkere schaduw van de animus zoveel daderschap uitdraagt…

Begin april nam ik ook nog afscheid van Jan Jacob Stam als zelfstandig organisator van opleidingen rond Systemisch werk.
Jan Jacob is eenonderzoeker, een ontwikkelaar.
Hij deed een grote bijdrage om het systemisch werk in ruimte en tijd meer en makkelijker inzetbaar te maken.
Ik heb veel van hem mogen leren.
Deze tweedaagse was een uiterst gecondenseerde samenvatting van 25 jaar werken en exploreren in het wetende veld.
Het werd op meesterlijke wijze gebracht.
Ik hoop Jan Jacob nog wel eens te ontmoeten op een activiteit die ander organiseren en waarop hij is uitgenodigd om die te leiden.
Verder wens ik hem nog vele en vele mooie jaren.

Na de tweedaagse kwam het inzicht tot mij dat de driedaagse van 2,3 en 4 augustus als thema krijgt: “levensenergie en bestemming”.
Veel levensvragen krijgen hier verheldering en verlichting.
Of het nu om werken (wat heb ik hier te doen?), liefhebben (wie kan mijn meest nabije intieme andere zijn?)  of bidden (is er het groter geheel?)  gaat.
Over 14 dagen is de driedaagse klaar .
Zeg het nu door en uiteraard van harte welkom.

Zaterdag werken we weer in de Speelhoeve.
Het ziet ernaar uit dat communies en schoolfeesten door ons aanbod fietsen.
We doen twee opstellingen en een beweging omtrent levensenergie.
Onthaal 09:00, start om 09:30 en  ‹e werken tot +/_ 13:30.
Wij zorgen voor koffie een thee, water en iets hartigs.
Na het werk vertrekken we.

We kijken ernaar uit jullie talrijk terug te zien.
Hartelijk

Johan

Een eerste vaderdag zonder een levende vader.

Een vaderdag zonder vader bestaat niet.
Ieder heeft een vader, zonder zou niemand van ons er zijn.
Hoe de bevruchting ook tot stand is gekomen,
Er komt altijd een vader bij te pas.

Voor ons, voor mij men twee zussen en mijn broer,
Is het vandaag een eerste vaderdag
zonder dat vader nog in leven is.

Vreemd hem zo te vieren.
Nog meer omdat de eigen kinderen vandaag
Vriendelijke woorden stuurden,
Die me blij maakten.

En ook droefheid brengen.
Mijn eigen goeie vader is niet meer.

Het brengt me bij mijn lagere school tijd.
Op 19 maart had ik ieder jaar vrij.
Ik mocht met vader mee naar Leuven,
Op bedevaart.
Vader noemde ook Jozef, kortweg Jos.

Was het een mogen, was het een moeten?
Het hoorde zo bij ons.

Zelf blijf ik gewoon thuis
Met het feest voor de vaders.

Fier om te zien van waar ik zelf gekomen ben.
Wie mijn vader was.
Blij om de kinderen
en de kleinkinderen en hun vaders.

Wie het woord vader uitspreekt,
Wijst impliciet ook naar moeder.
Maar vandaag,
Toch heel even,
Een feest voor de vaders.
Dat ze nog lang gevierd mogen worden.

Johan

Beste mensen,

Ja mijn vader is niet meer.
En het voelt vreemd.
Ik mis hem in kleine dingen.

Anders dan bij het overlijden van moeder,
meer dan 6 jaar geleden.

Nu ben ik de oudste.
En er staat niemand meer tussen de dood en mij.

En toch leef ik.
En we nemen ons voor om dat gretig te doen en nog lang.
Zowel het verdriet als de vreugde.

Zelf neem ik even tijd om te bekomen.
Zo annuleer ik de opstellingen van 18 maart.
Ik ga dan thuis blijven en zorg geven aan mijn eigen verwerking en die van de familie.

Rouwen is groeien naar een moment dat je kan zeggen:
“Jullie zijn vertrokken lieve ouders en ik blijf nog zoals het mij gegund is.
En ik ga voluit leven nog.
Met Riet en de kinderen en kleinkinderen,
mijn broer en zussen,
en de vrienden…
En zo eer ik jullie, en het leven dat jullie mij gegeven hebben, en het leven zelf…”
En dat vraagt tijd en innerlijkheid.

Ik zie jullie allen graag terug in de Speelhoeve, zaterdag 13 mei.
Mocht je zin hebben in een ommetje naar Portugal,
En het wetende veld niet zolang kunnen missen,
Dan ben je welkom op 22 april in het Sandhi house in Ericeira.
Dan geven Claeren en ik er een dag Yoga en familieopstellingen.

Een mooie lente ondertussen.
Mijn vader heeft de sneeuw van vandaag niet meer gezien.
Jammer.
Hj genoot er zo van om foto’s maken van sneeuwlandschappen.
Dat is niet makkelijk.
En hij hield wel van dit soort uitdagingen.

Lieve vader,
Het ga je goed !

Johan

zondag 26 februari
in de late voormiddag ,
is vader plots overleden.

gelukkig zonder pijn,
zonder lijden.

van Bert Hellinger leerde ik hem te bedanken:

“Lieve vader,

ik neem alles wat van jou komt, alles, met alle consequenties.
Ik accepteer het voor de volle prijs die het jou gekost heeft en die het mij kost.
Ik zal er ter herinnering aan jou iets goeds van maken, om je te bedanken en te eren.
Wat je gedaan hebt, mag niet tevergeefs zijn geweest. Ik koester het dicht bij mijn hart.
En als het mij vergund is, zal ik het doorgeven, zoals ook jij gedaan hebt.

Ik neem je als mijn vader
en je mag mij hebben als je kind.
Jij bent mijn vader en ik ben jouw kind.
Jij bent groot en ik ben klein.
Jij geeft en ik neem, lieve papa.
Ik ben blij dat je mama als je vrouw hebt gekozen. Jullie zijn de juiste ouders voor mij. “

Bescheiden, goeie, sterke vader
ook in mijn hart blijf je een grote meneer.
Het ga je goed !

Johan