Neen, we doen geen opstellingen 4 december.
We buigen ootmoedig het hoofd voor de alom en almachtige covid virus.
Sommigen zullen deze beslissing  moedig vinden,
andere zullen er op neer kijken als een teken van zwakte,
Of variaties hierop.
Het zij zo.

Ootmoedig zijn is echter de grondstroom van deze beweging, dit ritueel.

Buigen bestaat uit verschillende fysieke bewegingen:
Eerst is er het hoofd en het lijf in voorwaartse richting naar beneden buigen,
naar de aarde brengen,
De ander (of het andere, al of niet met een hoofdletter)
erkennen in zijn groter of ouder zijn, door ons zelf ‘kleiner’ te maken,
Dan is er het momentum van “stilstaan”: een moment van onbeweeglijkheid:
De beweging verstilt. We buigen niet dieper maar we komen ook nog niet recht.
Dit is het moment waarop we in oud testamentische schilderijen zien dat de vader (of de profeet)
Zijn hand oplegt en de zegen geeft.
Na deze verstilling, richten we ons op.
Zo gaan we in ons eigen leven, in onze eigen kracht staan.
Als het kan met de zegen, als het niet kan, zonder zegen.
Bert Hellinger doet hier nog een vierde beweging bij:
Na de buiging draaien we ons om en doen een sprong naar voor…

Deze innerlijke metamorphose kan pas plaats vinden als het buigen het fysieke overstijg:
De buiging betreft het hart,
En als het om leven of dood gaat,
Ook, en vooral, de Ziel

Dit om te onderlijnen, krachtiger te maken
Voor onszelf en de anderen
dat we dan in ons eigen leven stappen,
Eigen beslissingen nemen,
En onze eigen toekomst in de ogen kijken:
Vriendelijk, verwachtingsvol, moedig, krachtig,
met mededogen voor onszelf en het familiesysteem
– mogelijkerwijs ook andere systemen –
om wat er is geweest en wat er niet is geweest.
We buigen dus om krachtiger in ons eigen leven te stappen .

Je begrijpt dat het moeilijk is om de zegen van Covid te vragen en binnen te laten,
Maar toch…het kan ons sterker maken.
In ieder geval kan ik wel buigen, en me dan omkeren en uitkijken naar de opstellingen die we in 2022 zullen (mogen) doen.

De annulatie komt ook na overleg met de directeur van De Speelhoeve en enkele wijze collega’s.
Afgezien dat het wat lastig is om met een mondmasker opstellingen te doen op anderhalve meter van elkaar,
– de andere regels zijn nog te realiseren –
Is het moeilijk om een “holding space” te maken met zo’n leep en hongerig virus in de buurt.

Neen het is niet voor nu.
Ik stelde al data voor het voorjaar 2022 voor aan de Speelhoeve en hoop snel bevestiging te krijgen zodat ik ze op de website kan zetten.
Jammer wel,
Het regent vragen om opstellingen momenteel.

En er is ook nog goed nieuws:
Onze dochter Claeren is met haar praktijk in Deurne begonnen:
Authentieke yoga, effectieve pijnbestrijding en oefeningen in krijgerschap.
Een vruchtbare combinatie van ervaringsdeskundigheid en professionaliteit,
Een ware manifestatie van het oerarchetype van de “De gewonde genezer”.
Eind van deze week op mijn website.

Zo, ik kijk ernaar uit jullie (terug) te zien in februari.

Blijf rustig, doe de dingen die je prettig vindt,
Zoek stilte op, zing, blijf geloven en hopen,
En laat liefde binnen komen en zendt ze uit.

Ja vooral dat van de liefde …

Warme herfstgroeten van Riet en mij
Uit het rustige, nevelende Grobbendonk.

We starten terug met de opstellingen en leggen een eerste datum vast: 18 september.
Ook al heeft het iets van varen in de mist.
We weten immers niet wat dit wispelturige en kwaadaardige virus voor ons in petto heeft.
Het speelt met ons, het lacht met ons, het tolt met ons, het heeft ons bij ons “pietje”,
– gezien de anatomie, zeker de mannen onder ons –
Het zet niet alleen het individuele leven op zijn kop,
ook gezinnen, families en de hele samenleving.

Pijnlijk is toch wel de lakse repliek waarmee de beleidsvoerders dit teken opvangen en hierop reageren.
Ik heb het hier niet over de aanpak op zich,
Maar wel over de hardnekkige weigering (ontkenning) om naar het geheel te kijken.

Er zijn toch een aantal vrij recente dingen waar we niet aan voorbij kunnen:

– wat corona betreft wordt enkel over het curatieve en de klassieke preventie gesproken:
Zou het ook wel eens te maken kunnen hebben met onze levensstijl en het gebruik van onze omgeving (oekonomos),
met verlies van basisweerstand (immuniteit) tot gevolg?
Blijkbaar komt er vanuit de wetenschap (virologen en universiteiten) weinig inspiratie om anders te gaan kijken en te gaan denken.
Zou alternatieve geneeskunde,
die voorbij de wetten van oorzaak en gevolg en vanuit een ander dan een louter mechanisch/chemisch perspectief werkt,
als er zijn de systemische en de synchronische ……

– verder heeft het klimaat ons ook even voor schut gezet. De link tussen derde wereld taferelen en onze Ardennen, wordt korter.
En het breder geheel van hoe we met onze planeet omgaan, kan niet worden ontkend.
Tijdens mijn humaniora volgde ik de studies van de Club van Rome,
ik denk in het beging van de jaren 70,
en in wezen, essentieel en radicaal, is de boodschap naar inhoud dezelfde gebleven.
De gevolgen zijn, qua gehalte voor ramptoerisme en de schaal waarop, in veelvoud toegenomen .

– dan is er ook nog PFAS en de andere destructieve chemicaliën die in ons milieu (mogen) verspreid worden.
UA deed hier 10 jaar geleden uitgebreid onderzoek over in opdracht van de overheid.
De onderzoeksresultaten lagen in de zelfde lijn van wat er nu vermoed wordt.
“Voortschrijdend inzicht” aldus dhr Bart De Wever.
Tarara ja, niks voortschrijdend inzicht.
Dit lijkt meer op gewoon moedwillige ontkenning,
Wellicht om een samenlevingsvorm stand te houden….

Zo zijn er nog heel wat voorbeelden aan te halen van tendensen die zowel in ruimte als in tijd destructiever worden.

Zou er dan echt een systeemcrisis op til zijn. Zou onze huidige cultuur dan toch aan een ernstige wijziging toe zijn,
of hoort het bij nestvervuilers om de negatieve spiraal die naar de zelfvernietiging leidt,
blind te blijven volgen en ieder die hierover opmerkingen maakt
het zwijgen op te leggen, zijn culturele en symbolisch kapitaal af te nemen,…
Sleutel van dit systeem is de economische productie wijze die de laatste 200 jaar dominant geworden is.
Ze heeft inderdaad  voorspoed gebracht, vooral voor degene die al welgesteld waren.
En blijft dit doen…
Dit systeem, dat als wetenschap wordt gedoceerd aan onze universiteiten, en in dure Vlerick Instituten,
heeft weinig oog voor het collectieve (zie de verdeling van de vaccins in het zuiden)
en voor de toekomst (welk heden laten we onze kleinkinderen achter, en welke toekomst ?)

Hierover zou ik nog een tijd door kunnen gaan,
en u onderhouden over figuren als Jeff Besos en Elon Musk
die respectievelijk reizen naar de Maan en permanent verblijf op Mars organiseren,
voor wie uitgekeken is op de aarde of ze niet meer leefbaar (te klein) vindt.
En jij, beste lezer, hoort bij de gelukkigen die dit kan betalen.

Dit alles vult mij met een behoorlijk wat woede.
En met machteloosheid.
Wat kan ik doen?
Wat wil ik niet meer doen … ?
Heel veel woede…

In mijn praktijk luister ik naar mensen,
het doel van mijn werk is dat mensen in hun eigen leven stappen,
en dat helemaal nemen op een manier dat anderen dat ook mogen en kunnen.
Het leven nemen is ook ethisch leven.
Dit is mijn bijdrage.
Het is niet veel…

Een en al bewondering voor een mens als Hans,
die de rivieren mee opkuist na de ramp,
en zo zijn woede sublimeert,
en zo de aarde een knuffel geeft,
en ook ons, mensen die erop leven…
En ik ga ervan uit dat de meeste van ons kleine goede dingen doen,
en ertoe bijdragen dat de dollar toch de goede kant uit zou kunnen rollen,
naar zijn einde…

Ja, er is hier nog veel over te vertellen,
het is complex en gecompliceerd,
en de woede is onze bontgenoot.
We hebben die nodig –
zie “The Gift of Anger”, van Arun Gandhi, kleinzoon van Mahatma G.

We hebben ook stilte nodig en leegte
om terug vertrouwd te worden met een ander soort kennen, weten en kunnen: het mystieke.
Hier immers schuilt de intelligentie en levenskracht die duurzame verandering brengen kan

Het  middeleeuwse wereldbeeld situeerde mens en planeet als een microcosmos en macrocosmos.
Onverbreekbaar verbonden.
Wat bij de een gebeurde, was,  mutatis mutandis, ook actief bij de andere.
Was de een de spiegel van en voor de ander?  Of een complementering als yin en yang?

Mensen komen hier op gesprek, nadat ze een crisis hebben “erkend”,
Erkend als niet langer verder kunnen zo en echt willen gaan leven…
Dagelijks koester ik de stille hoop dat wat ik op op microvlak mag zien gebeuren,
ook in de macrodimensie die zijn weerklank vindt.
Stille hoop.

En wie zijn we zonder hoop…

Zaterdag 18 september doen we opnieuw opstellingen in de Speelhoeve.
Om 0900 u onthaal. We starten om 0930 en werken tot  1700 u.
Gewoon fris zijn en je boterhammen meebrengen.
Binnenkort weet ik ook meer over de planning voor de komende maanden.

Het virus bestaat echt. We gaan dus voorzichtig om met onszelf en elkaar en houden ons aan de basisregels.
Dit alles onder voorbehoud: als er een omega-variant zou opduiken, of de overheid zet ons in lockdown…
Maar zonder tegenbericht gaan we gewoon aan het werk.

Opstellingen gaan over de leven doorgeven,
van generatie op generatie,
gaan over in je eigen leven stappen,
tegen de stroom mee,
zoals Jan Jacob Stam zo mooi formuleerde,
krachtig en duurzaam.

Opstellingen gaan over hoop.

Stuur een mailtje als je erbij wil zijn.
Riet en ik kijken ernaar je te ontmoeten.
Tot gauw

Johan

Het was een lastige zomerperiode:

Corona bleef de wet dicteren,

het weer zat tegen, zacht gezegd,

en over de ganse planeet laat het klimaat van zich spreken.

Wij namen twee weken vakantie en voor de rest is er gewerkt:

gesprekken over zowel het algemeen welbevinden als de loopbaan.

De corona bracht verdieping.

Een dieper verstaan van familiedynamieken

In de eigen familie en in die van anderen.

Een dieper verstaan ook van wat mensen beweegt,

of wat de beweging doet stil vallen.

We groeiden in deze periode ook door verstilling,

Door het lezen van poëzie,

Het luisteren naar mystici,

Zelf muziek te maken.

De opstellingen zijn een hele tijd geleden.

Maar nu is het weer zover.

Vrijdag 16 september werken we in De Binnentuin in Boutersem,

en zaterdag 17 septenber In de Speelhoeve.

Door een verhuis in oktober

en een noodzakelijke medische ingreep in het najaar,

kan de rest van de kalender nog niet worden ingevuld.

Maar die komt van zodra hij kan worden opgemaakt.

Wil je voor jezelf een opstelling doen,

of representeren,

laat per mail even weten dat je erbij wil zijn.

Van harte welkom

Hartelijk weerzien

Riet en Johan

Annulatie opstellingen 19/12

Neen, ook in december 2020 geen opstellingen.
Heel spijtig maar het virus zelf en meer nog het klimaat dat er omheen  geschapen wordt,
laat dit niet toe.

De data voor het voorjaar verschijnen binnenkort op deze website.
Dus zeker niet tot zaterdag  19/12. Maak er een mooie dag van !

In-keer.

De versluierde lockdown en de periode van het jaar nodigen uit tot inkeer.
Waar kan je anders terecht als je zo op jezelf teruggeworpen wordt.
Het nodigt mij althans uit tot bezinning over mijn werk.

Naarmate ik ouder word, merk ik twee bewegingen.
Enerzijds is er iets van lichter worden, van oude pijn en dynamieken achter te laten.
Het is wel goed geweest.
Anderzijds merk ik ook hoe ‘trouw’ ik ben aan mijn vader, die wellicht trouw is aan zijn vader,
en bepaalde trekken van hem ga vertonen, waar ik eigenlijk niet zo van hou,
maar die veel bewustzijn vragen om te pareren.
Werk aan de winkel dus.

Scherper dan vroeger kan ik ook de kracht van “familie” zien.
Hoe nieuwgeborenen er zonder enige moeite ‘bij horen’.
Ineens zijn ze daar en hebben ze ook een plek.
Net als ‘lieven’. Eens dat het duidelijk is dat het gemeend is
– zoals we in de Kempen zeggen –
en ze minimaal in het familiegeweten kunnen inschuiven,
horen ze erbij en hebben ze een plek.
En ook hier dringt de vraag zich op: aan wie of wat zijn ze trouw,
waar kruisen de dynamieken van onze familieachtergrond zich,
met de dynamieken van hun familie
om zo snel een plaats te krijgen.
Interessante vragen voor een vader met twee dochters en een zoon,
en twee kleindochters.

Ouder worden geeft wijsheid en sereniteit,
en deze zijn nodig om deze existentiële vragen
in al zijn diepte – en destructie soms ook –  toe te laten.

Aankondiging boek

Mijn inwijding in het systemisch werk kreeg ik van Jan Jacob Stam en Bibi Schreuder.
Ook vond ik veel verdieping bij hen, en ben hen dankbaar voor wat ik mocht leren.
Graag kondig ik dan ook het nieuwe boek aan van Bibi: ‘ik ben kind, dus voel ik waar mijn ouders zijn’.
Mag ik je het boek ten zeerste aanbevelen.
Het gaat over de wortels van bestaan en niet bestaan.

Verder wil ik graag afronden met het inleidend gedicht
van de documentaire over Antjie Krog: “Sign of times: mensch”.
Ik lees haar graag.
In haar gedichten zie ik vaak de bewegingen van het
systemisch werk weerspiegeld.
Toen ik het gedicht ‘schrijfode’ voorgedragen hoorde,
kreeg ik eerst overal kippenvel,
om dan vervuld te worden van een warme dankbaarheid:
“ja, precies zoals opstellingen  (en therapeutische momenten) bij mij ook werken”

Schrijfode

Om te kunnen schrijven moet ik mezelf binnen treden
Door me te buiten te gaan
Ik verlaat het daglicht
Die sleur van geconstrueerde stemmen
En ga ondergronds
Ik reis als een gedachte
Het is stil hier en volkomen afgesloten
Veilig
Afgezonderd
Ik tast de wanden af
Ik grijp in het ongegronde donker
Grondelings rond om mijn stem te vinden
Om het geluid van het gedicht te horen
De regel die zacht van ergens openspat
En het schrijven,
Het neerschrijven
Vindt plaats in zelfgevecht.

Hoop

Wij hopen jullie in 2021 te mogen begroeten,
met masker, of zonder,
als we elkaar maar mogen ontmoeten.

Riet en Johan

Tweewekelijks geeft Claeren op dinsdag en donderdag avond om 19.15 u  online.
Dinsdag Hatha Yoga in het Nederlands (beginners en gevorderden), donderdag Vinyasa in het Engels (gevorderden).
Vanavond 17 november, donderdag 19 november. Volgende sessies over 14 dagen, en tel zo verder.
In dezelfde week op vrijdag om 12.15  in het Nederlands therapeutische Yoga voor wie kampt met CVS, burn-out, fibromyalgie of een andere zogenaamde  “welvaartsziekten”… Dit is zachte en trage Yoga voor beginners en focus is zelfzorg. Forceren is uit den boze.  Je kan bv. ook op een stoel je yoga doen.

Deelname is gratis.
Wat heb je voor de avondsessies nodig ?
– (yoga)matje
– 2 blocks (of dikke boeken)
– 1 cozy dekentje
– 1 bolster (of stevig deken dat je kan oprollen om als bolster te gebruiken)
– 75 minuten tijd en ruimte voor jezelf
– eventueel draadloze oortjes of headphone om het volume te regelen
– indien gewenst achtergrondmuziek naar keuze

Live facebook pagina @ CLAEREN SMTS

Thuiskomen.

Zo mooi deze herfst.
Geel, rood, bruin en ook nog groen.
Alles blijkt zijn eigen eigenzinnig ritme te hebben,
zijn eigen moment van invoegen, van loslaten, van overgave.
Ieder blad aan een boom heeft een eigen kleurschakering,
en iedere boom een eigen bladerrijk,
eigenzinnig van sfeer en energie op elk eigenste moment.

Zo’n boom wil ik ook wel zijn, mompel ik bij mezelf.
Ben je dat dan niet? vraagt Riet.
Eigenzinnig als een boom,
dat wel ja, met eigen sfeer en energie.
Ik voel me wat betrapt en zij glimlacht.
Zalig zo’n momenten.

Alles heeft zijn tijd zegt de psalm.
Ook al meent ieder blad zijn eigen moment zelf te kiezen,
om zich over te geven
aan de wind en de zwaartekracht,
en humus te worden, en stof en aarde.

Toch is dit het grotere ritme van het geheel
waarvoor we beter buigen.
Verzet is misschien moedig , maar zeker nutteloos.
Moedig voor een blad dat de herfst nog nooit heeft meegemaakt,
overmoedig voor een boom,
die samen met de vogels vele morgenden het ochtendlicht heeft begroet,
en de schoonheid en onbarmhartigheid van de seizoenen kent…

Alles heeft zijn tijd zegt de psalm.

We stappen verder over het geel bruine bladertapijt,
soms knappen eikels en kastanjes onder onze laarzen.
Alles met een zurig zoete geur van herfst,
van voorbijgaan, van onwrikbare sterfelijkheid.

Goudgeel zoals de wind de kruinen van de bomen wiegt
in de late najaarszon.
Iet wat frêle dat licht, maar vol hartstocht.
Ja alles om ons heen ademt hartstocht
Zinderende hartstocht als laatste levensstoot
Om de koude stilte van de winter te bezweren.
Vergeefs.

De winter komt en zet zich door.
De levenssappen stollen in de aders van de bomen.
De velden en akkers weerkaatsen grauw het aarzelende licht.
Halfvijf en het wordt donker.
Zalig om bij een arme kachel thuis te komen.

Nog sterker dan anders verlang ik naar de ander,
naar nabijheid,
een glimlach,
een stem zonder aarzeling,
een warme huid,
of ze nu ruw of zacht is,
jong of verrimpeld zelfs met kloven,
zoals de mijne.

Thuiskomen
en vertoeven in het heilzame en eeuwige hier en nu,
waar jeugd noch ouderdom bestaan.

Geen opstellingen op zaterdag 21 november !

Beste vrienden,

Ja, we gaan de uitdaging aan, we nemen de draad terug op en starten op 19 september terug met opstellingen.

We zijn er ons van bewust dat we een risico nemen,
– ook al doen we het nodige om dit op een intelligente manier te beperken (zie later).
Maar we kunnen het virus niet langer gewoon zijn/haar gang laten gaan,
en ook niet slaafs de adviezen blijven volgen, waar onze levenskwaliteit en gezondheid op lange termijn slechter van worden.

De schade op gebied van welbevinden, van goed in je vel te zitten en te genieten van simpele dingen, wordt te groot:
een knuffel geven en ontvangen,
naar het theater gaan of een concert meepikken,
weten wat je met je leven wil en waar  je naartoe gaat…

Tederheid en schoonheid en hoop,
wat de quantumsprong toelaat van zoogdier naar mens,
worden vandaag zo ernstig  ingeperkt,
worden ons haast ontnomen.

Voor velen die het psychisch (hard) te verduren hebben tijdens de corona,
is het leven zwaarder geworden:
angst is grotere angst geworden,
woede machteloosheid
en verdriet bodemloos.
En dan is er overal die eenzaamheid….

Van onze leiders is ook weinig soelaas te verwachten,
naar de noden van de “gewone” burgers wordt niet echt gekeken.
Mattheus is sterker dan ooit: “wie heeft zal meer krijgen”.
Onzichtbaar groeit in alle stilte de armoede om ons heen.
Geuniformeerd geweld neemt toe en verzet ertegen wordt hardhandig aangepakt,
– Charleroi, Wisconsin, Brunswick –
en burgerlijke ongehoorzaamheid zwaar gestraft.
In een rechtstaat mag dat.
Excessen worden weggemoffeld en als het niet langer kan,
is er plots geheugenverlies…
Dader- en slachtofferdynamieken nemen toe in veelvoud, openbaarheid en intensiteit.

Wat met integriteit, wat met transparantie, zelfonderzoek, verantwoordelijkheid, wat met perspectief bieden ? …
Bouwstenen van leiderschap die nu uitblinken door hardnekkig opvallende afwezigheid.

Jullie weten dat ik “de marge” probeer te koesteren.
Het echte leven, echte authenticiteit, integriteit, onschuldige onbezonnenheid…
In de marge is het nog te vinden.
En opstellingen, het systemisch werk, blijft toch ook iets van in die marge,
Ook al wordt hun levenskracht telkens opnieuw veelvuldig bewezen.
En levenskracht, daar gaat het om.
Daar gaat ook Corona om.
We worden met onze neus (een van de eerste symptomen is het verlies aan reukvermogen) op de feiten gedrukt:
onze vitaliteit, onze levenskracht, onze immuniteit is verzwakt.

De koortsachtige, dwangmatige manier waarmee de hoop op een vaccin wordt gemediatiseerd,
legt de vinger op de wonde van onze systeemblindheid:
Is een vaccin écht wat we nodig hebben ?
En door alle aandacht op het vaccin te richten, waar moeten we dan niet naar kijken ?

Daarom doen we opstellingen: om naar de juiste dingen te kijken,
deze onder ogen te komen en de verantwoordelijkheid te leggen bij wie ze hoort.
De moed hebben om daders, slachtoffers, arrogantie, nederigheid, verlangen, tederheid, en verbinding in de ogen te kijken…

We mogen in de Speelhoeve terecht omdat ons werk therapeutisch is.
Ook directeur Bart van Mechelen is er van overtuigd dat opstellingen zeer belangrijk zijn in deze tijd.

Op weekdagen ontvangt de Speelhoeve een grote groep mensen die kwetsbaar zijn en bij de risicogroepen behoren.
Ook het personeel neemt risico’s.
Zij doen grote inspanningen om het virus buiten te houden.
– Zo mogen ouders niet binnenkomen,- en voor opstellingen wordt plaats gemaakt.

Ik maakte met Bart volgende afspraken:

1.  We werken met een groep van maximaal 15 mensen.
   Dit betekent dat ik zo verantwoordelijkheid op me neem om naast de mensen die een opstelling vragen, ook nog voor representanten zorg.
2. Vier grondregels worden gerespecteerd:
   – afstandsregel van 1,5 meter. In de kring, aan de tafel, tijdens gesprekken. In de opstelling zelf komen we dichter als de beweging erom vraagt.
   – handhygiëne: handen meermaals wassen met zeep en water.
   – mondmasker: wij zorgen voor chirurgische mondkapjes.
   – tijdens de pauzes verluchten we de ruimte.
3. Tijdens ons verblijf in het centrum gebruiken we alleen die dingen die strikt nodig zijn:
   – we gebruiken maar één toilet.
   – ieder houdt zijn glas, tas en stoel gedurende de hele dag.
4. We laten alles “clean” achter: poetsen met zeep en water.
   – we poetsen stoelen, keuken en toilet na ons vertrek.
   – met aandacht voor de kleine dingen als de klinken van de deuren, enz die we hebben aangeraakt.
   – het zou fijn zijn mochten er nog twee mensen ons hierbij willen helpen.

We calculeren ook in dat wij om 17:30 vertrekken en het gebouw dan kan rusten en de mogelijk virussen twee nachten en een dag hebben om weg te deemsteren in onschuldige vergetelheid…
Ook al is het vanzelfsprekend, toch heel uitdrukkelijk: bedankt Bart en personeel en gasten van de Speelhoeve.

Om gereputeerde virologen en ministers te citeren: “we weten niet hoelang het virus onder ons blijft”…
Deze wijze van werken zullen we nog een tijd handhaven.

We werken dit jaar in de Speelhoeve: 19 september eerstkomend, 17 oktober, 21 november en 19 december.
Wie op deze afspraken wil naleven kan een opstelling komen doen.
Onthaal om 09:00 u. Start opstellingen 09:30. Boterhammen meebrengen.

Riet en ik kijken er ontzettend naar uit  terug te kunnen beginnen.
En we willen ons ook blijven engageren naar de mensen toe voor wie het nodig is.

Zo bieden we terug gesubsidieerde loopbaancoaching aan via Pygmalion.
Gesprekken in het kader van therapie en homeopathie vinden weer gewoon plaats in de spreekkamer.
Via beeldbellen of gewoon telefonisch kan uiteraard ook.

We zijn weer stevig aan het werk,
intelligent en hartelijk,
en met veel veerkracht !

Riet en Johan

Neen, ik hou niet van wat aangekondigd wordt als het “nieuwe normaal”. Ik hoop dat covid-19 ons aanzet om voor het ‘nieuwe Andere’ te kiezen. En dat dit radicaal mag zijn, fundamenteel en Ganz Anders. Hier enkele reflecties.

Homo homini coronus.
“Homo homini lupus”. De (ene) mens is voor de andere een wolf – zijn grootste vijand. Een uitspraak die door Hobbes algemeen bekend werd. Hij citeerde Plautus (2^de eeuw AC), die wilde zeggen dat het inherent is aan de mens zelfzuchtig te zijn. We leerden op onze hoede te zijn voor de ander. Een Nietschiaanse kunst van het wantrouwen.
Deze wolf zou nog waarneembaar zijn. Je kan hem zien. Ook als je niet goed uitkijkt.
Met het Corona-virus is het wezenlijk anders. We zien het niet. En we zijn gedoemd om afstand te houden van de ander. Want de ander kan het virus meedragen en ons besmetten en vice versa: ik kan de ander be-smettten. Ziek maken. Doodziek. We moeten dus afstand houden, niet enkel van de gewone medemens, ook van vele vrienden en  geliefden. Kinderen, ouders, broers en zussen, neefjes en nichtjes, goede vrienden… al wie niet tot de bubbel behoort is te mijden.  Wat een vreemde toestand. In de media zien we dat we er meer en meer last van krijgen. We missen elkaar. Is de mens dan toch een zoogdier? Willen we toch bij elkaar zijn, en het samen goed hebben?

Cynisme versus naïef utopisme.
Het samen goed hebben. Bestaat het wel? Voorspoed is een term die we niet veel meer horen. Voorspoed wijst naar een collectieve dimensie. We zorgen ervoor dat we het samen goed hebben. Het zou uit de wereld van de handel stammen: een uitwisseling met een juiste balans tussen geven en nemen, brengt voorspoed aan de betrokken gemeenschappen. Op de een of andere manier is deze balans aan het schommelen geraakt en steeds opnieuw in dezelfde richting doorgeslagen. Zo zijn bepaalde (groepen) mensen rijker geworden, en andere weer armer. Deze beweging is uitgegroeid tot een heuse economisch theorie, die als een natuurwet aanbeden wordt.
Daarom hou ik zo van Pierre Bourdieu, filosoof en socioloog, rebel ook onder de Franse intelligentia. Beter dan wie ook slaagde hij erin om helder aan te geven welke latente dynamieken en hun interactie de samenleving en het denken over onze samenleving in stand houden. In “Ce que parler veut dire“ beschrijft hij dat niet zozeer wat er gezegd wordt, gehoord wordt, maar vooral wie het zegt. En de wereldorde in stand houdt. Vandaag met corona: als een expert het gezegd heeft, zal het zo wel zijn… en we hoeven niet meer verder te denken. Jammer, experten hebben ook begrensde denkkaders. Ook zij ontsnappen niet aan het vertoog (Foucault) of het paradigma (Kuhn) waarvan ze deel uitmaken en welk ze tegelijkertijd voeden. “The social construction of reality” zoals Peter Berger ze uitlegde, zien we alle dagen gebeuren in de media.
Wie ik ook graag beluisterde was Herbert Marcuse. Met zijn begrip “repressieve tolerantie” verwijst hij naar een intelligentie die elke maatschappelijke tegenbeweging, zo weet te manipuleren, dat ze uiteindelijk compleet onschadelijk wordt gemaakt en deel gaat uitmaken van de heersende wereldorde, die door en door stoelt op een kapitalistische productiewijze. De kapitalistische productiewijze gaat uit van de maximalisatie van het rendement (winst) in een wereld die bij uitstek gekenmerkt wordt door schaarste. Er is niet genoeg. Een mooie voedingsbodem voor de overtuiging “homo homini lupus”.
Jammer dus voor die droom van een balans in geven en nemen. Sommigen gingen het triomferend een “natte droom” noemen.
Na een gesprek met mijn goede vriend Hans werd het me duidelijk hoe ontvankelijk ik de laatste jaren geworden ben voor “cynisme”, hoe het is ingesijpeld in mijn denken en doen. Mijn echtgenote Riet noemt mij een oude brombeer, een knorpot. Wil ik dat wel ?
In een interview op Zigo.be (Zwijgen is geen optie) bracht Stefan Hertmans het begrip “naief utopisme” onder de aandacht. Naief utopisme: dat is wat we nodig hebben om ons uit de corona te laten leiden. Een wereld waar voorspoed een gedeeld ideaal is waar we samen naar toe gaan. We kunnen wél een goeie balans vinden in nemen en geven, een wereld zonder armoede en rijkdom bestaat wél,  gezonde mensen met een sterke weerbaarheid tegen virussen bestaan wél, een economie van genoeg (consuminderen versus schaarste) en van duurzaamheid (ook voor volgende generaties) bestaat wél. Respect voor de ander zijn/haar anders zijn bestaat wél. Enz.. Heilige huisjes kunnen wél afgebroken worden.
Naast naief utopisme, hebben we ook nood aan daadkracht. Het hoeft niet helemaal die van de “gele hesjes” in Frankrijk te zijn. Meer inspirerend voor mij zijn de “indignados”, over wie ik reeds een korte post schreef enkele jaren geleden. We hebben verontwaardiging nodig. Corona maakt dat een aantal donkere zijden van onze samenleving meer belicht worden. De armoede bv. Ik hoorde nog geen enkele politicus zeggen, laat staan brullen: “armoede kan niet, dat moet gedaan zijn”.
We supporteren voor een waardige verontwaardiging die tot een waardige woede leidt.

Naar een nieuwe innerlijkheid.
In onze cultuur zijn we wat bang van woede. Woede is gevuld worden met adrenaline – wat kan leiden tot controleverlies –  is agressie en alzo nauw verbonden met destructiviteit.
Wijlen Bert Hellinger wees erop dat zuivere, authentieke woede niet destructief is, maar integendeel, oplossingen voor problemen creëert. In “The Gift of Anger: And Other Lessons from My Grandfather Mahatma Gandhi” omschrijft kleinzoon Arun Gandhi woede als een geschenk om de wereld in beweging te brengen en de utopie stap voor stap dichter bij te trekken.
In opstellingen wordt duidelijk hoe belangrijk “intentionaliteit” is om ruimte te maken opdat een systeem zijn/haar de levenskracht terugvindt en kan voeden. Intentionaliteit is iets dat van binnen zit en medebepalend is voor wat buiten zichtbaar wordt. “Waar is dien op uit” hoorde ik mijn moeder altijd half luidop zeggen als zij twijfelde aan iemands goeie bedoelingen.
Woede kan niet zonder intentionaliteit. Intentie tot het goede. Dan wordt ze vruchtbaar en probleemoplossend. Woede kan ook niet zonder krijgerschap. Ook in het onbekende – de sluier van de adrenaline – blijft de krijger helder met hart en hoofd, en dragen zijn acties bij tot het goede.
En het goede is wat leven brengt. Het gaat dus voorbij aan de reflecties van de ethicus. Het goede verwijst naar een intelligentie die voorspoed creëert, niet voor één volk, maar voor ons als mensheid.
Het goede vindt dan ook veel inspiratie in de mystiek: het goede bewaren, gerechtigheid aanmoedigen, een geknakt riet niet breken, stilte en tederheid opzoeken, en met voldoende genoegen nemen – wat hier ook al te lezen was.
En ook mystiek vindt zijn bron in innerlijkheid, en gaat daar wellicht de intentie nog vooraf.
En het is in deze innerlijkheid, compleet blootshoofd en kwetsbaar, dat het nieuwe ontkiemt en hopelijk snel oprijst. Hier kan het Ganz Andere zich vertonen.
Deze innerlijkheid is niet alleen hoop, ze is ook belofte !

Systeem in grondige crisis.
Zonder iemand pijn te willen doen, durf ik ons toch een diepe systeemcrisis toewensen. De wending die ons dwingt om het vertrouwde te verlaten en het nieuwe elders te zoeken. De nieuwe innerlijkheid zal onze inspiratie zijn en intentionaliteit onze gids. Krijgerschap zal onze woede sturen. Want die hebben we nodig. En dan kan het krachtiger en krachtiger groeien: het nieuwe Andere !
Dat we elkaar mogen vinden onderweg ernaar toe. Zo komt het dichterbij.

Wie meer wil lezen
Bourdieu, Pierre, “ce que parler veut dire”, L’économie des échanges linguistiques, Fayard – in pdf te downloaden
Verhaeghe, Paul, “Over normaliteit en andere afwijkingen”, Prometheus, 2019
Berger , Peter, “The social construction of reality”, Pinguinbooks, 1966, in pdf te downloaden
Marcuse, Herbert, “De eendimensionale mens: studies over de ideologie van de hoog-industriële samenleving”, Uitgeverij Paul Brandt, 1968
Hellinger, Bert, verschillende Nederlandstalige publicaties bij uitgeverij Het Noorderlicht
Gandhi, Arun, “Het boek van wijsheid, 11 levenslessen van mijn grootvader Mahatma Gandhi, Harpercollins, 2018
May, Rollo, “Liefde en wil”, Servire
Scharmer, Otto, “the theory U, leiding vanuit de toekomst die zich aandient”, Christofoor

Belangrijke praktische regelingen
Werk met Zin is in faling. Wij kunnen niet langer loopbaancoaching aanbieden via loopbaancheques.
Gezien de social distancing worden de opstellingen op 5 juni (De Speelhoeve) en 6 juni (Psychotherapeutisch Centrum De Binnentuin) genannuleerd.
Om dezelfde reden wordt ook de driedaagse geschrapt. We zoeken uit of we deze driedaagse kunnen laten plaatsvinden in de herfstvakantie. Thema: “dood en levenskracht”. Consultaties: bij voorkeur via beeldbellen. Vanaf woensdag 17 juni face to face in de spreekkamer.

Om te besluiten, een gedicht over Corona.

Hebben en zijn
Ed Hoornik.

Op school stonden ze op het bord geschreven.
Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
Hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
De ene werklijkheid, de andre schijn.

Hebben is niets. Is oorlog. Is niet leven.
Is van de wereld en haar goden zijn.
Zijn is, boven die dingen uitgeheven,
Vervuld worden van goddelijke pijn.

Hebben is hard. Is lichaam. Is twee borsten.
Is naar de aarde hongeren en dorsten.
Is enkel zinnen, enkel botte plicht.

Zijn is de ziel, is luisteren, is wijken,
Is kind worden en naar de sterren kijken,
En daarheen langzaam worden opgelicht.

Alle goeds voor jullie allen,

Johan

Genetische Heimwee
(Antjie Krog naar een doek van Marlene Dumas, 1984)

je komt voor dood in mijn armen zitten vanochtend
ik ben zo moe ik haal nauwelijks adem
wat is beloofd door wie?
wat staat er in de kleine lettertjes van je lijf?
ons leven samen gaat zijn eigen verwoestende weg
jij bent onafhankelijk en volledig onbetrouwbaar
jij bent het zat om ondervraagd, bespied, beproefd
en verdacht te worden            het liegen zit me tot hier en ik maak duidelijk

dat ik er niks bij kan hebben ik wil voor niemand
iemand zijn     ik wil nergens bijhoren           ik wil
vrij vallen onmiddellijk en kleurloos als een steen

één ding heb ik geleerd
hoe meer ik jou vernietig
hoe meer ik zelf te gronde hink

Marlene Dumas ‘Genetiese Heimwee’

Reeds vroeger schreef ik dat de gedichten van Antjie Krog
een bijzondere systemische gelaagdheid en geladenheid ademen.
Vaak brengen ze ons in een gebied
voorbij aan het eenheids- of persoonlijk geweten en het systeem- of groeps/familie geweten,
wat Bert Hellinger “de geest noemde”
en waar Jan Jacob Stam naar verwijst met het begrip “evolutionair geweten”.

Over dit evolutionair geweten schrijft Jan Jacob:
” het is een grote onbegrijpelijke, vaak mysterieuze kracht voorbij leven en dood,
voorbij voorspoed en crisis, voorbij oorlog en vrede, voorbij geloof en wetenschap,
voorbij individuele systemen.
Het schudt ons wakker over wat zijn bestemming heeft bereikt
en biedt vacuüms die met wat nieuws gevuld willen worden.
deze evolutionairer kracht veroorzaakt voortdurend natuurlijke processen van transformatie;
het denkt niet in termen als winst en nevenschade.
Vanuit het persoonlijk eenheid geweten doen wij dat wel.
Schouder aan schouder staan met de evolutionaire kracht
brengt ons in contact met potentieel.

Overgave aan dat,
wat het leven met ons wil,
geeft enorm veel energie en vergt van ons
om de vele consequenties onder ogen te zien.”

Liefde in tijden van Corona: 
ik hou van alle vier: Antjie Krog, Marlene Dumas, Bert Hellinger en Jan Jacob.
Van Marlene Dumas, door met gesloten ogen haar doeken te bekijken
en ze met mijn geestesoog te ‘zien’,
van Bert Hellinger, door zijn geschenk van de dynamiek van de gewetens
ten volle te aanvaarden en ernaar te leven
van Antjie Krog, door haar gedichten stamelend luidop te lezen
en dan hun echo oneindig te laten nagalmen in mijn ziel,
en van Jan Jacob, gewoon voor wie hij is en de vele momenten dat we in elkaars nabijheid mochten zijn,
als meester-leerling, als collega, als vrienden…

Hoe destructief dit virus ook mag zijn,
Ze brengt mij dichter bij wat waardevol is, waar het echt om gaat,
om wie het echt te doen is…

En dit brengt mij krijgerschap,
het geeft me kracht,
het maakt me nederig en dankbaar.

Voor wie wat wil lezen:
Jan Jacob Stam: “De meedogenloze schoonheid van de samenleving”
Antjie Krog: “Hoe zeg je dat ?”
Bert Hellinger: “De waarheid is voortdurend onderweg”
Marlene Dumas: binnenkort te zien met “Double taken”  Zeno X Gallery, van 20/5 tot 27/6 2020.

Meer dan op concrete info over Corona- waarover ook onder homeopaten levendig wordt uitgewisseld –
ben ik gefocust op de vraag naar wat ons gezond maakt en houdt.
Riet gaf mij een artikel door van de hand Dr.  Hilde De Smet:
“waarom leren we onze mensen niet hoe ze hun immuunsysteem kunnen versterken?”
En het prachtige boek: “U kunt veel meer dan u denkt”,
van wijlen Dr. Hans Moolenburgh sr. Hij was huisarts in Haarlem
en de focus vanwaaruit hij naar mensen keek en handelde was “vitaliteit”.
Hij publiceerde jarenlang een bijdrage in het tijdschrift “Vruchtbare aarde“;
dat ik aan alle zinzoekers in deze overgespiritualiseerde tijden warm aanbeveel.

Gewoon nog even heel praktisch:
Zorg goed voor jezelf en voor de anderen.
Consultaties voorlopig nog telefonisch of via video,
opstellingen hopelijk begin juni

met een vitale lentegroet,
ook van Riet,

Johan